Kracht van verhalen
Verhalen geven ervaringen betekenis en vormen onze identiteit.
Mensen zijn verhalenvertellers. Verhalen, groot of klein, zijn opgebouwd uit verschillende gebeurtenissen en elementen die samen een geheel vormen. Door verhalen te vertellen geven we betekenis en structuur aan ons leven.
Ingrijpende gebeurtenissen kunnen levensverhalen aan het wankelen brengen. Een ernstige ziekte, het einde van een relatie of huwelijk, een burn-out of depressie, onverwerkte gebeurtenissen uit het verleden of mentale ontregeling. Bijna iedereen krijgt er zelf, of in zijn of haar omgeving, mee te maken. Hoe pak je de draad weer op? Hoe integreer je deze gebeurtenissen in je leven?
Deze website is een handreiking met informatie over hoe het gesprek hierover aan te gaan. Voor mensen die hier zelf mee te maken hebben, voor naasten en voor hulpverleners.
Jean-Paul Sartre
Dit is wat ik dacht: om van het meest alledaagse voorval een avontuur te maken hoeft iemand het alleen maar aan een ander te vertellen. Daardoor worden de mensen misleid: ieder mens is een verhalenverteller. Hij leeft omringd door zijn eigen verhalen en de verhalen van anderen, hij ziet alles wat hij meemaakt in het licht van die verhalen en hij probeert zijn leven te leven alsof hij hervertelde. Maar je moet kiezen of delen: leven of verhalen vertellen.
Wanneer je leeft gebeurt er niets. De decors wisselen, mensen komen en gaan, dat is alles. Er is nooit een duidelijk begin. De dagen rijen zich aaneen zonder dat er enig systeem in te ontdekken valt, een eindeloze, monotone opeenvolging.
Dat is leven. Maar als je je leven vertelt, verandert alles. Alleen merkt niemand die verandering op. Het bewijs daarvoor is dat je praat over ware verhalen. Maar waar gebeurde verhalen bestaan helemaal niet: de gebeurtenissen vinden plaats in een bepaalde volgorde, en wij vertellen ze precies omgekeerd. Het lijkt alsof je bij het begin begint. 'Het gebeurde in 1922, op een mooie herfstavond. Ik was klerk bij een notaris in Marommes.' Maar eigenlijk ben je bij het einde begonnen. Het einde is al onzichtbaar aanwezig, door het einde krijgen die paar woorden het gewicht en de waarde van een begin. 'Ik was een eindje gaan lopen, ongemerkt had ik het dorp achter me gelaten, ik dacht aan mijn geldzorgen.' Als je die zin op de keper beschouwt, staat er dat de ik-figuur somber gestemd was en liep te piekeren. De gedachte aan een avontuur was hem verre. Hij verkeerde juist in de stemming waarin de dingen die gebeuren langs je heen gaan zonder dat je er acht op slaat. Maar het einde waardoor alles in een ander daglicht wordt gezet, is er al. Voor ons is die man meteen al de held van het verhaal.
Uit Walging van Jean Paul Sartre
Dit fragment uit een boek van Sartre is een illustratie van de manier waarop de stroom van gebeurtenissen van het leven getransformeerd wordt in iets betekenisvols wanneer het door de lens van verhalen wordt bekeken. Verhalen vormen kaders waarbinnen mensen hun leven begrijpen en levensdoelen kunnen formuleren. De verhalen die we vertellen over onszelf, bewust en onbewust zijn tot stand gekomen gedurende ons leven. Kantelpunten kunnen ervoor zorgen dat deze verhalen herziening nodig hebben. Het kan ontzettend helpen om actief aan de slag te gaan met het schrijven en herschrijven van je verhaal. Dit kan je individueel doen, maar ook met familie, vrienden of hulpverleners.
Een verhaal, is dat in woorden?
Hoewel je bij een verhaal waarschijnlijk snel denkt aan een geschreven woorden, geldt dat voor levensverhalen zeker niet. We ervaren immers de wereld met al onze zintuigen. Woorden zijn slechts één manier om ervaringen en gebeurtenissen vast te leggen. Schilderijen, muziek, gedichten, kleiproducten, (foto)collages; allemaal zijn ze geschikt om een levensverhaal tot uitdrukking te brengen. Alle creatieve uitingen kunnen behulpzaam zijn om uiting te geven aan het verhaal van je leven. Reflecteren op je leven en dit op welke manier dan ook vastleggen is ontzettend verhelderend en behulpzaam.
Op de hoogte blijven?
Meld je aan voor de maandelijkse nieuwsbrief!